นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
นิ่ว เป็นปัญหาสำคัญของระบบทางเดินปัสสาวะ หากนิ่วมีขนาดเล็กจะสามารถหลุดออกมาได้เองกับปัสสาวะ โดยไม่เกิดปัญหากับไต แต่หากนิ่วมีขนาดใหญ่จนเกิดการอุดกั้นของระบบทางเดินปัสสาวะ ไม่ว่าจะส่วนใดก็ตาม อวัยวะที่อยู่ก่อนถึงบริเวณที่มีการอุดกั้นนั้นจะเกิดการอักเสบ และมักมีการติดเชื้อร่วมด้วย จากการท้นของปัสสาวะที่ไม่สามารถระบายออกมาได้ เช่น ผู้ที่เป็นนิ่วอุดกั้นบริเวณท่อไต จะทำให้เกิดไตบวมอักเสบ และติดเชื้อตามมา ส่วนผู้ที่มีนิ่วอุดกั้นที่ท่อทางเดินปัสสาวะ จะทำให้เกิดการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น ทั้งนี้การเป็นนิ่วบริเวณท่อไตข้างใดข้างหนึ่ง ผู้ป่วยจะยังสามารถถ่ายปัสสาวะได้แต่ปริมาณปัสสาวะอาจลดลง แต่หากเป็นนิ่วบริเวณท่อปัสสาวะ ผู้ป่วยมักมีอาการปัสสาวะติดขัดเป็นอาการนำ
สาเหตุ
- พันธุกรรม
- อายุ 30-60ปี
- เพศชาย พบมากว่า เพศหญิง
- อาหาร รับประทานอาหารที่มีสารก่อนิ่วสูง
- ภูมิอากาศ ประเทศที่มีภูมิอากศร้อนพบนิ่วมากกว่าประเทศที่มีภูมิอากาศเย็น
- ยา ยาบางชนิดเพิ่มโอกาสการเป็นนิ่ว เช่นวิตามินซี และแคลเซียม เป็นต้น
- ความเครียด
- บุคคลที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการสร้างและสลายสารก่อนิ่ว
อาการและอาการแสดง
- เป็นนิ่วในไตหรือท่อไต
- ปวดบั้นเอวข้างใดข้างหนึ่ง
- มีไข้
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ปริมาณปัสสาวะอาจลดลง
- เป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาววะ
- ปัสสาวะติดขัด
- ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะมีเลือดปน
- ปวดหน่วงท้องน้อย
- ปัสสาวะกระปิบกระปรอย อาจมีไข้ร่วมด้วย
การวินิจฉัย
- ซักประวัติ ตรวจร่างกาย
- เอ็กซเรย์
- อัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนล่าง
- ส่องกล้องตรวจกระเพาะปัสสาวะ
การรักษานิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
- การรักษาด้วยยา
- สลายนิ่วด้วยคลื่นกระแทก (ESWL)
- สอดกล้องเข้าทางท่อปัสสาวะเพื่อนำนิ่วออก (URS)
- การผ่าตัด
การป้องกันการเป็นนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
- ดื่มน้ำบ่อยๆ วันละ 1,500-3,000 ml.
- ไม่กลั้นปัสสาวะ
- หลีกเลี่ยงอาหารที่เพิ่มความเสี่ยง ได้แก่ ยอดผัก ผักโขม ผักกระเฉด ถั่ว ชา ช็อกโกแลต พริกไทยดำ และผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เนื้อสัตว์ เครื่องในสัตว์ สัตว์ปีก อาหารทะเล และอาหาร นม ไก่ เป็ด เป็นต้น
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่คลินิกศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะและสภาพเพศชาย โรงพยาบาลกรุงเทพจันทบุรี 039-319888