ไตวายเฉียบพลัน VS ไตวายเรื้อรัง แตกต่างกันอย่างไร? อะไรคือสัญญาณโรค? “โรคไต” ภัยเงียบที่มีความรุนแรงและป่วยเรื้อรังสูง แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ ไตวายแบบเฉีบพลันและไตวายเรื้อรัง และ 2ชนิดนี้ต่างกันอย่างไร สัญญาณเตือนโรคมีหรือไม่และใครควรรับการตรวจไตเช็กโรคอย่างเร่งด่วน จากรายงานของ The United States Renal Data System (USRDS) พบว่า ประเทศไทยเป็น 1 ใน 5 ประเทศที่มีอัตราการเกิดโรคไตสูงสุด คือมีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังถึง 11.6 ล้านคน ในจำนวนนี้มีมากกว่า 1 แสนคนที่ต้องล้างไต และหลายคนยังสับสนกับอาการไตวาย ที่มีทั้งอาการเรื้อรังและฉับพลัน วันนี้เรามาไขความลับโรคไตไปด้วยกัน เพื่อใช้เป็นไกด์นำทางสุขภาพที่ดีของทุกคน อาการหรือโรคไตวาย แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ ไตวายเฉียบพลัน คือภาวะที่ไตสูญเสียการทำงานอย่างรวดเร็ว โดยเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น ติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง โรคในระบบทางเดินปัสสาวะ การได้รับสารพิษ ผลข้างเคียงจากยา การรับประทานยาเกินขนาด รวมถึงผู้ป่วยอาการหนักจากโรคต่างๆ โดยที่ผู้ป่วยจะมีอาการแสดงตั้งแต่เริ่มแรกทั้งๆ ที่ไตยังไม่เสื่อม เช่น ผู้ป่วยจะมีอาการบวม ปัสสาวะเป็นสีน้ำล้างเนื้อ ตรวจปัสสาวะพบเม็ดโลหิตแดงและโปรตีนไข่ขาวปนออกมาด้วย และมีความดันโลหิตสูงผิดปกติ แม้ภาวะไตวายเฉียบพลันจะมีอันตรายถึงชีวิตได้ แต่หากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีก็มีโอกาสที่ไตจะฟื้นกลับมาเป็นปกติได้ อาการของไตวายเฉียบพลัน มีอาการบวมน้ำหรือขาดน้ำอย่างใดอย่างหนึ่ง อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะน้อยกว่าปกติหรือมีสีผิดปกติ เหนื่อยง่าย รู้สึกหวิวๆ หัวใจเต้นผิดจังหวะ กล้ามเนื้อเป็นตะคริวตอนกลางคืน น้ำท่วมปอด มีภาวะซีด เลือดจาง อย่างไรก็ตามอาการเหล่านี้เกิดภายในชั่วโมง วัน หรือสัปดาห์ ถ้ารักษาทันเวลาไตจะฟื้นฟูกลับมาเป็นปกติได้ ไตวายเรื้อรัง คือ ภาวะที่ไตเริ่มค่อยๆ สูญเสียการทำงานทีละน้อยอย่างต่อเนื่อง ทำให้ความสามารถในการทำงานของไตลดลง ซึ่งสาเหตุหลักๆ ของความเสื่อม คือ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคอ้วน สภาวะอื่นๆ เช่น ไตอักเสบ โรคถุงน้ำในไต โรคไตที่เกิดจากเก๊าต์ เป็นต้น ข้อสังเกตคือ ในระยะแรกผู้ป่วยจะไม่แสดงอาการผิดปกติออกมาให้เห็น ถ้าหากมาตรวจร่างกาย แพทย์จะไม่พบความผิดปกติใดๆ ทั้งสิ้น ยกเว้นกรณีถ้าตรวจปัสสาวะแล้วพบว่ามีเม็ดเลือดแดงและโปรตีนไข่ขาวปนออกมาในปัสสาวะด้วย หากไม่ได้รับการรักษาอาการก็จะค่อยๆ ลุกลาม จนในที่สุดการทำงานของไตจะเหลือเพียงร้อยละ 25 หรือ 1 ใน 4 ของปกติ ถึงตอนนั้นผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการโรคไตแสดงออกมาให้เห็นบ้าง และถ้าการทำงานของไตเสื่อมลงเหลือต่ำกว่าร้อยละ 10 ของปกติ ผู้ป่วยจะมีอาการแสดงออกมาชัดเจนทุกราย โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักตรวจพบโรคเมื่อประสิทธิภาพการทำงานของไตลดลงไปมาก และนำไปสู่ภาวะไตวายที่ไม่สามารถรักษาให้ไตกลับมาทำงานเป็นปกติได้อีกต่อไป อาการของไตวายเรื้อรัง เพลีย เหนื่อยหอบ ปัสสาวะน้อยมาก อาการบวม กดบุ๋มลง คันตามตัว เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน หมดสติ เสียชีวิต ทั้งนี้ ไตเริ่มสูญเสียการทำงานทีละน้อยอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานหลักเดือนหรือปี ไม่สามารถรักษาให้ไตกลับมาเป็นปกติได้ เพราะโรคไตเรื้อรังเกิดได้กับทุกเพศ ทุกวัย จึงควรได้รับการตรวจในทุกช่วงอายุ โดยเฉพาะคนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงสูง ดังนี้ ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเก๊าต์ ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วน ผู้ที่สูบบุหรี่ประจำ หรือมีประวัติสูบบุหรี่มานาน ผู้ได้รับยาสมุนไพร หรือสารพิษที่มีผลทำลายไตเป็นประจำ คนในครอบครัวเป็นโรคไตเรื้อรัง ผู้ที่มีอาการ ได้แก่ ใบหน้า ตัว หรือเท้าบวม ปวดหลัง ปวดเอว ปัสสาวะบ่อย แสบขัด มีเลือดปน หรือมีฟองผิดปกติ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ตรวจพบความดันโลหิตสูง ผู้ที่มีความดันโลหิตสูง และอายุเกิน 40 ปี ผู้ที่เคยมีประวัติเป็นนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ การตรวจคัดกรองการเกิดโรคไตเป็นการป้องกันก่อนการเกิดโรคที่ดีที่สุด หากพบความเสี่ยงของการเกิดโรคตั้งแต่ยังไม่เกิดโรค จะได้รีบป้องกันอย่างถูกวิธีเพื่อลดความเสี่ยงลง หรือยืดระยะเวลาการเกิดภาวะแทรกซ้อนของโรคได้ ขอขอบคุณข้อมูลจาก : BDMS สถานีสุขภาพ

โรคไตเนโฟรติก (Nephrotic syndrome) โรคไตเนโฟรติก พบได้ในทุกเพศทุกวัย แต่มักพบในเด็ก มักเป็นเรื้อรังหรือเป็น ๆ หาย ๆ เป็นสาเหตุโรคไตเรื้อรังที่พบได้บ่อย สาเหตุ โรคไตเนโฟรติก เกิดจากร่างกายมีการสูญเสียโปรตีนออกไปทางปัสสาวะ เนื่องจากความผิดปกติของหน่วยไตที่ทำหน้าที่กรองปัสสาวะ ทำให้มีระดับโปรตีนในเลือดต่ำ จึงเกิดอาการบวมทั้งตัว โดยทั่วไปมักไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ในบางรายมักเกิดร่วมในผู้ที่มีประวัติการเจ็บป่วย ดังนี้ โรคหน่วยไตอักเสบ โรคเอสเอลอี ซิฟิลิส ผึ้งต่อย แพ้สารหรือยาบางชนิด อาการ บวมทั่วตัว ทั้งที่ใบหน้า หนังตา ท้อง และเท้า 2 ข้าง มักบวมเพิ่มขึ้น ๆ ทีละน้อย (ส่วนน้อยเกิดขึ้นแบบเฉียบพลัน) ปัสสาวะสีใสปกติ แต่จะออกน้อยกว่าปกติ ผู้ป่วยอาจมีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ภาวะแทรกซ้อนของโรคไตเนโฟรติก ติดเชื้อง่าย จากภูมิคุ้มกันต่ำ ไตวาย การรักษา หากสงสัยว่าผู้ป่วยเป็นโรคไตเนโฟรติก ควรให้พบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและรักษาโรคอย่างถูกต้องเหมาะสมทันท่วงที ซึ่งการรักษาหลักจะเป็นการรักษาด้วยยา สอบถามเพิ่มเติมได้ที่คลินิกโรคไต โรงพยาบาลกรุงเทพจันทบุรี 039-319888